Hoa ly lửa (Hoa ngót nghẻo) – Gloriosa superba
Hoa ly lửa ” đẹp nhưng độc” bởi hoa mang vẻ đẹp thu hút với sắc đỏ rực rỡ như ngọn lửa cháy nhưng lại chứa chất kịch độc gây nguy hiểm.
Hoa ly lửa dạng thân leo có những bông hoa trông như những ngọn lửa rực cháy trông rất đẹp và thu hút. Lily lửa còn được gọi là hoa ngót nghẻo (ngoắt nghẻo) bởi hoa chứa chất kịch độc khiến người trúng phải đại tiểu tiện ra máu, trụy tim mạch, suy hô hấp và tử vong. Hoa đẹp nhưng độc là để nói về loài hoa này. Lily lửa còn là quốc hoa của Zimbawe
Tìm hiểu chung về hoa ly lửa
– Tên thường gọi: Lily lửa, hoa ngót nghẻo
– Tên gọi khác: Ly lửa Nhật Bản, Loa kèn lửa, Hoa móng hổ, Huệ lồng đèn, Gia lan
– Tên tiếng anh: Gloriosa lily, flame lily, tiger claw
– Tên khoa học: Gloriosa superba
– Họ hoa Bả chó: Colchicaceae
– Chi Ngoắt nghẻo: Gloriosa
– Nguồn gốc, phân bố: Cây phân bố rộng ở các vùng nhiệt đới và miền nam châu Phi, các vùng nhiệt đới châu Á. Tại Việt Nam, Ngót nghẻo sống nhiều ở miền Trung, Tây Nguyên. Thường mọc hoang dã ở rừng ngập mặn ven biển và các bìa rừng núi cao.
Đặc điểm hình thái và cách nhận biết hoa ly lửa
Thân cây:
Lyli lửa dạng thân leo mềm mại có thể cao tới 4 mét. Mọc ở đất, có thân bò, leo cao 1-1,5m nhờ đầu lá biến thành vòi quấn, láng, trắng hay vàng. Cây có củ ngầm do thân rễ phình lên tạo thành, thân vươn dài quấn lên các cây khác để vươn lên cao.
Lá:
Lá xanh bóng mỡ màng. Lá mọc cách, mọc đối hay mọc vòng, đỉnh kéo dài thành tua cuốn. Lá hình mũi mác, đầu tận cùng bằng một tua cuộn hình xoắn ốc quấn bám cho thân leo.
Hình dáng hoa:
Hoa to sặc sỡ với 6 cánh đỏ tươi hoặc đôi khi cũng có màu cam, vàng nhạt, dài nhọn như móng hổ. Hoa dẹp, đính cạnh các lá ở ngọn. Đài và tràng như nhau, vàng ở gốc, đỏ ở đầu lúc mới nở, rồi đỏ đậm, mép nhăn nheo. Nhị to, chỉ nhị đỏ, vòi nhuỵ ngang. Loại hoa này có cành dài 60-70cm, một cành có 4-6 bông to và nhỏ.
Mùa hoa tháng 5-11.
Quả
Quả cây có thể dài tới 12 cm chứa các hạt màu đỏ. Quả nang thường dài 4-5cm, có 3 ô, mở vách. Quả nang hình chùy dài, chứa nhiều hạt, khi chín có màu đỏ tươi.
Một số lưu ý
– Toàn cây đều có chứa chất độc colchicin, superbine, glucosine. Độc nhiều nhất ở rễ củ. Chất độc đáng lưu ý có trong cây là colchicin rất độc, chỉ cần 5mg cho 1kg thể trọng cũng đủ gây chết rất nhanh.
– Ngộ độc do ăn phải cây ngót nghẻo gây bệnh cảnh cấp tính sau 2 – 6 giờ. Đau rát miệng, khát nước sau đó nôn, buồn nôn dữ dội, đau bụng và tiêu chảy, tiêu máu nặng dẫn tới trụy tim mạch, rối loạn tri giác, co giật, suy hô hấp, tiểu máu, thiểu niệu.
– Diễn tiến xuất huyết, thiếu máu, yếu cơ vào những ngày thứ 2, thứ 3 tiếp theo. Nếu qua khỏi thường bị rụng tóc xảy ra sau 1 – 2 tuần.
– Hoa có màu đỏ như ngọn lửa rực cháy ấm áp, lại rất hợp với không khí ngày Tết. Vì màu đỏ mang đến sự may mắn nên vào dịp lễ thường rất khan hàng. Hoa ly đỏ đang trở thành cơn sốt vào mỗi dịp Tết đến.
Xem thêm